นักวิชาการเตือนรัฐเร่งกระตุ้นคนหนุ่มสาวออมเงิน พร้อมวางหลักชีวิตตอนแก่ หลังพบคนหนุ่มสาว80% ไม่สนใจ ขณะที่ผู้สูงอายุเพิ่มสูงขึ้น

        นายวิทยา แก้วภราดัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธานเปิดการประชุมวิชาการบริการปฐมภูมิ “ ภาคีร่วมพัฒนาระบบดูแลผู้สูงวัย ” จัดโดย สถาบันวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพชุมชน กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย แผนงานสร้างเสริมสุขภาพคนพิการในสังคมไทย และองค์กรภาคีเครือข่าย

        นายวิทยา กล่าวว่า ขณะนี้ ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ เนื่องจากคนไทยอายุยืนยาวขึ้น เฉลี่ย 71.7 ปี โดยผลการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ล่าสุดในปี 2550 มีผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปประมาณ 7 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 10.7 ของประชากรทั้งหมด 65 ล้านคน คาดว่าในปี 2568 จำนวนผู้สูงอายุจะเพิ่มเป็นร้อยละ 20

         ปัญหาที่น่าเป็นห่วงคือผู้สูงอายุประมาณร้อยละ 80 มีโรคประจำตัว ที่พบมากที่สุดคือโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหัวใจ อัมพฤกษ์อัมพาต โรคหลอดเลือดสมองตีบ ถุงลมปอดโป่งพอง ต้อกระจก และอีกส่วนหนึ่งเป็นโรคเรื้อรังหลายโรคร่วมกัน ทำให้เกิดความพิการ ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ต้องพึ่งพาผู้อื่นดูแลประมาณร้อยละ 7 ดังนั้นสังคมไทยจึงต้องตื่นตัวและเตรียมความพร้อม โดยเฉพาะทำให้ผู้สูงอายุเข้าถึงงานบริการรักษา

         “จากการสำรวจผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยเรื้อรังที่มีอยู่จำนวนมาก พบว่ามีจำนวนไม่น้อยที่เข้าไม่ถึงงานบริการของรัฐ ดังนั้นจะมอบให้ อสม.ทำทะเบียนผู้สูงอายุ เช่นเดียวกับทะเบียนเด็กแรกคลอด เพื่อดูว่ามีใครเจ็บป่วยเรื้อรังที่ต้องรับการรักษาและดูแล นอกจากนี้ในจะเสนอให้ สปสช. ตั้งงบประมาณพิเศษเพื่อนำมาดูแลสุขภาพและรักษาผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยเรื้อรังโดยเฉพาะ โดยขอให้แยกงบประมาณออกจากงบค่ารักษารายหัว เนื่องจากขณะนี้เราก้าวเข้าสังคมผู้สูงอายุ ทำให้ผู้สูงอายุมีสัดส่วนประชากรมากขึ้น ก็ควรมีงบพิเศษเพื่อดูแลตรงนี้ ” รมว.สาธารณสุข กล่าว 

        ทั้งนี้ในการประชุมมีการอภิปรายเรื่อง “ อัปเดทสถานการณ์ องค์ความรู้ แนวโน้ม และทิศทางการทำงานผู้สูงอายุแบบบูรณาการระดับปฐมภูมิ ” พญ.สิรินทร ฉันศิริกาญจน หัวหน้าเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า ผู้สูงอายุตามเกณฑ์ของไทยคือเริ่มตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป ซึ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นก่อนถึงปี 2563 หรือใน 10 ปีจากนี้ซึ่งผู้อายุจะเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 15 ของประชากร ต้องเร่งวางระบบจัดการให้ดี เนื่องจากกลุ่มผู้สูงอายุเหล่านี้จะมีปัญหาสุขภาพ โรคเรื้อรัง ในจำนวนนี้ร้อยละ 7.1 จะอยู่โดยลำพัง ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง มีปัญหาทั้งด้านความยากจน สิ่งแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อการดำเนินชีวิต ดังนั้นมาตรการจะทำเฉพาะมิติทางสุขภาพไม่ได้ 

        ด้านน.ส. ศิริวรรณ ศิริบุญ วิทยาลัยประชากรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า การลดลงของประชากรในแนวดิ่ง ทำให้จำนวนผู้สูงอายุของไทยเพิ่มสูงขึ้น และการคนไทยมีชีวิตยืนยาวขึ้น นั่นหมายความว่า ช่วงอายุในช่วงสูงอายุเพิ่มสูงตามเช่นกัน โดยเริ่มนับตั้งแต่อายุ 60 ปี ผู้ชายจะมีอายุเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 16 ปี หรืออายุ 76 ปี ขณะที่ผู้หญิงมีอายุเพิ่มขึ้น 20 ปี หรือเฉลี่ย 80 ปี และในปี 2573 หรืออีก 20 ปีข้างหน้า ประเทศไทยจะมีสัดส่วนผู้สูงอายุถึงร้อยละ 25 ของประชากรประเทศ หรือ 1 ใน 4 ขณะที่จะมีการขยับเพิ่มขึ้นของอายุวัยกลางคนออกไปอีก 10 ปี จากที่ปัจจุบันอยู่ที่ 30 ปี วัยกลางคนจะอยู่ที่ 40 ปีในอีก 10 ข้างหน้า นอกจากนี้สัดส่วนผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้นส่งผลให้วัยทำงาน ซึ่งเป็นกลุ่มดูแลผู้สูงอายุลดลง จากปี 2503 ที่มีอัตราส่วนวัยทำงาน 11 คนดูแลผู้สูงอายุ 1 คน แต่ในปี 2573 จะเหลือวัยทำงานที่ดูแลผู้สูงอายุเพียง 2 ต่อ 1 คนเท่านั้น 

        น.ส.ศิริวรรณ กล่าวว่า ในกลุ่มผู้สูงอายุ ผู้หญิงจะมีจำนวนมากกว่าผู้ชาย และมีภาวะที่ต้องพึ่งพิงมากกว่า โดยเฉพาะปัญหาสุขภาพ กลายเป็นภาวะที่ต้องทนอยู่ ไม่ใช่อยู่ทน โดยในจำนวนนี้ร้อยละ 35.7 เป็นกลุ่มที่มีงานทำ ขณะที่ร้อยละ 6 เป็นกลุ่มที่ต้องการทำงานแต่ไม่มีงานทำ จึงเป็นหน้าที่สังคมต้องเข้ามาดูแล อย่างไรก็ตามเป็นเรื่องที่น่ายินเพราะผู้สูงอายุร้อยละ 90 สามารถดูแลตนเองได้ ที่เหลือร้อยละ 10 ต้องการคนดูแล โดยในจำนวนนี้ร้อยละ 1 ต้องการคนดูแล แต่ไม่มีคนดูแล แม้ว่าเป็นสัดส่วนที่ตำมาก แต่เมื่อดูสัดสัดผู้สูงอายุที่มีถึง 7 ล้านคน ทำให้มีผู้สูงอายุที่ไม่มีคนดูแลถึง 70,000 คน นอกจากนี้จากการสำรวจยังพบว่า มีผู้สูงอายุร้อยละ 0.5 หรือ 30,000 คนที่ถูกทอดทิ้งจริงๆ ไม่มีใครดูแล ไม่ได้รับการติดต่อจากญาติ 

        “ จากจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้น แต่จากสภาพสังคม ที่มีลูกน้อยลง แยกครอบครัว และย้ายถิ่นมากขึ้น ทำให้ผู้สูงอายุต้องอยู่แบบดูแลกันเอง หรืออยู่คนเดียวมากขึ้น แม้ว่าลูกหลานจะส่งเงินมา แต่การดูแลไม่ใช่แค่เงิน แต่สิ่งที่คนแก่ต้องการคือทำอย่างไรจะได้อยู่กับลูกหลานอย่างมีความสุขที่สุด อีกทั้งคนที่ดูแลผู้สูงอายุได้ดีที่สุดก็คือ ญาติพี่น้อง คนในครอบครัว ” น.ส.ศิริวรรณ กล่าว และว่า จากการสำรวจคนหนุ่มสาวถึงการเตรียมความพร้อมเพื่อเข้าสู่ช่วงสูงอายุ ทั้งเรื่องการออม การดูแลสุขภาพ พบว่า ร้อยละ 80 ยังไม่มีการเตรียมตัว แต่จะเริ่มคิดถึงเมื่อย่างเข้าสู่ช่วง 40 ปีแล้ว ทำให้มีแนวโน้นกลายเป็นภาระของสังคมในอนาคต 

        ขณะที่ ดร.วรเวศม์ สุวรรณระดา อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ขณะนี้กลุ่มวัยทำงานมีหลักประกันในการดูแลเมื่อเข้าสู่ช่วงสูงอายุ หรือกองทุนชราภาพ อาทิ สำนักงานประกันสังคม สวัสดิการข้าราชการ เพียง 1 ใน 3 หรือประมาณ 10 ล้านคน ไม่ครอบคลุมประชากรทั้งหมด จึงอาจก่อให้เกิดปัญหาได้ในอนาคต ซึ่งจากการสำรวจรายได้ของกลุ่มผู้สูงอายุพบว่า ร้อยละ 52.3 ได้รับจากลูกหลาน ร้อยละ 28.9 ได้จากการทำงาน ร้อยละ 6.1 ได้จากคู่สมรส ร้อยละ 4.4 จากบำนาญ และร้อยละ 2.9 มาจากเงินออม 

        ส่วนกลุ่มที่ไม่มีรายได้ที่เป็นกลุ่มด้อยโอกาสจะได้รับเงินเบี้ยยังชีพชราภาพเดือนละ 500 บาทจากรัฐบาล โดยในกลุ่มนี้จำนวน 1.8 ล้านคน จะจ่ายโดยกระทรวงมหาดไทย ขณะที่อีก 500,000 คน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นผู้จ่าย คิดเป็นเงิน 14,000 ล้านบาทต่อปี ดังนั้นจำเป็นที่รัฐบาลต้องวางแผนในการรับมือการก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ เพื่อไม่ให้เป็นภาระประเทศในอนาคต ซึ่งเริ่มต้นตั้งแต่กลุ่มวัยทำงานที่ต้องเตรียมพร้อม เพราะขณะนี้พบว่า 2 ใน 3 ของกลุ่มวัยทำงานยังไม่มีการออม หรือเตรียมพร้อมใด ซึ่งจะเป็นภาระในอนาคต

หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ  ฉบับวันที่ 23 มกราคม 2552